Tekst:
Kontrast:
Zebranie w muzeum

Pojemnik w formie kury

Opublikowano: 1 marca 2024

Huta Szkła Gospodarczego Ząbkowice działająca w latach 1884–2002 powstała jako Ząbkowicka Fabryka Szkła. Jej założycielem był Josef Schreiber. W 1896 roku przedsiębiorstwo przekształcono w spółkę akcyjną pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Ząbkowickiej Fabryki Szkła, do której przystąpili: Paul Star, Arnold Feigl, Max Gurewicz i Wacław Hajek. Do 1902 roku huta wytwarzała wyłącznie szkło dmuchane, później rozpoczęła produkcję wyrobów ze szkła prasowanego. Produktami huty była galanteria szklana oraz szkło do lamp naftowych i gazowych. Z powodu kryzysu w 1935 roku huta wstrzymała produkcję. Ponowne jej uruchomienie miało miejsce podczas II wojny światowej, a jej wyroby przeznaczone były wyłącznie na cele wojskowe. Po wyzwoleniu tych terenów produkcja w zakładzie ruszyła w marcu 1945 roku. Do 1949 roku zakład pozostawał pod Tymczasowym Zarządem Państwowym, wówczas został przekształcony w przedsiębiorstwo państwowe. Od 1959 roku zakład funkcjonował jako Ząbkowicka Huta Szkła Gospodarczego – Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione, podległe Centralnemu Zarządowi Przemysłu Szklarskiego i Ceramicznego. Rok później nazwę zmieniono na Huta Szkła Gospodarczego Ząbkowice. Głównym asortymentem zakładu były produkty ze szkła ołowiowego, zwane potocznie kryształami, oraz produkty ze szkła prasowanego.

Najbardziej charakterystycznym projektem Huty Szkła Gospodarczego w Ząbkowicach jest szklany pojemnik w formie kury. Pojemniki te stały się bardzo popularne w II połowie XX wieku. Pierwsze projekty tego typu naczyń pojawiły się w katalogach ząbkowickiej huty szkła już w 1910 roku. Te niezwykłe pojemniki, wytwarzane techniką prasowania szkła, służyły głównie jako ozdoba do przechowywania jajek, słodyczy, a nawet sera i masła. Forma kury, pochodząca z 1920 roku, została przeprojektowana w latach 60. XX wieku przez Jana Drosta i Erykę Trzewik-Drost. Zyskała wówczas nową formę, różne wielkości i kolorystykę oraz pojawił się wytłoczony na jej podstawie znak „XXX”. Obecnie są poszukiwanym obiektem na rynku kolekcjonerskim i osiągają ceny dochodzące nawet do kilku tysięcy złotych za sztukę. Pojemniki znajdujące się w zbiorach Działu Etnografii pochodzą z zakupu z początku 2023 roku. Różnią się wielkością, kształtem i kolorystyką. Największy okaz wykonany jest z mlecznobiałego szkła – lattimo, pozostałe ze szkła bezbarwnego. Dolna część każdego pojemnika ma owalny kształt z wklęsło-wypukłym wzorem, imitującym plecionkę koszyka. Górna część – pokrywa, stanowi wyobrażenie kury z wymodelowaną głową z zaznaczonym dziobem, oczami, grzebieniem i koralami pod szyją oraz tułowiem, skrzydłami i ogonem z plastycznym reliefowym wzorem, imitującym pióra.